Parafia w Siedliskach jest jedną z najstarszych parafii w dekanacie. W roku 1325 rejestry świętopietrza zanotowały w dolinie rzeki Białej tylko dwie parafie: Siedliska i Wilczyska, których powstanie, jak się przypuszcza, datować należy jeszcze na wiek XII.
W świetle prawa kanonicznego parafia (paroecia) jest oddzielną częścią diecezji z własnym kościołem, własną ludnością i własnym kapłanem, który z urzędu sprawuje tam duszpasterstwo. Dopiero te składniki razem tworzą parafię, czy też jej podstawy. Sam wyraz „parafia” może oznaczać każde z tych składników osobno. Parafią może być ogół wiernych, kościół parafialny, beneficjum proboszczowskie, urząd proboszcza. W początkach kościoła oznaczała terytorium, na którym biskup wykonywał swą władzę, a więc dzisiejszą diecezję. Tak wtedy, jak i dziś parafia stanowi podstawę organizacyjną Kościoła. Jest jego najmniejszą częścią suwerenną, lokalnym kościołem, rodziną parafialną. W parafii lud Boży gromadzi się dla sprawowania służby Bożej i dlatego ważne jest by centrum życia takie lokalnej wspólnoty – kościół – był łatwo osiągalny. Tylko wtedy wierni mogą brać czynny udział w życiu parafii. I tylko tak wytwarzają się wśród nich więzy, jak w prawdziwej rodzinie. Parafia ze swej natury funkcjonuje w pewnej przestrzeni, terytorium. Podstawą jej działalności jest sprawowanie Liturgii, Eucharystii i sakramentów świętych.
„In qua sunt lanei cmethonales, de quorum medietate decimatur ecclesiae in Szedlyszka; de altera vero medietate episcopo Cracoviensis, cuius valor aestimatur ad….; item est praedium ibi, de cuius agris decimatur ecclesie in Szedlyszka”– brzmi jedna z pierwszych wzmianek o Siedliskach, a znajduje się ona w statystycznym opisie beneficjów Kościoła katolickiego w Małopolsce – Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (1470-1480) Jana Długosza. Informuje ona o istnieniu w Siedliskach już w XV wieku kościoła parafialnego, któremu kmiecie płacili połowę dziesięciny, zaś drugą połowę biskupowi krakowskiemu. Płacił ją również kościołowi właściciel folwarku znajdującego się w Siedliskach. Innym ważnym dokumentem jest akt dotyczący Bobowej z roku 1412 gdzie wspomniane są Siedliska i istniejący tam kościół parafialny.
Pierwsza wzmianka źródłowa o siedliskiej parafii zawarta jest w spisach świętopietrza z lat 1325-1327. Parafia płaciła świętopietrze w wysokości 15 skojców i 20 denarów. Był to najwyższy wymiar „grosza św. Piotra”, jak nazywane jest często świętopietrze, w historii tej parafii. Wysokość tej opłaty zależała przede wszystkim od tego na ile oszacowano dochód parafii i od liczby mieszkańców. Już w 1328 roku zapłacono o 1 skojec mniej, a w kolejnych latach opłata ta jest coraz mniejsza. Świętopietrze od 1318 roku nosiło charakter podatku pogłównego liczonego od „głowy” każdego dorosłego mieszkańca parafii (denar za głowę). Stosowany przelicznik wynosił 32 denary za 1 skojec. Możemy więc łatwo obliczyć, ilu mieszkańców liczyła sobie wówczas parafia.
Właściciele wsi i kolatorzy (czyli fundatorzy, dobrodzieje) parafii zmieniali się dość często. W XVI wieku Siedliska stały się własnością rodu Jordanów. To prawdopodobnie Achacy Jordan doprowadził do zniesienia tutejszej parafii w 1529 roku. Jordanowie bardzo chętnie przyswoili sobie nowinki religijne przechodząc na kalwinizm, a właściwie jego polski odłam – braci polskich, zwanych też arianami. Spowodowało to przekształcenie świątyń katolickich w ich dobrach na zbory protestanckie. Taki los spotkał również świątynię w Siedliskach (1561). W 1448 r. została powołana kolegiata w Nowym Sączu oraz ustalono tam archidiakonat. Pod jego jurysdykcją znalazł się dekanat w Bobowej, który wg księgi uposażeń i restrykcji z lat 1513 oraz 1529 obejmował m.in. parafię Siedliska. Te ciągłe zmiany przynależności, z zasięgu jednej administracji w obszar innej, nie zmieniają faktu, że parafia od początku swoich dziejów należała do diecezji krakowskiej. Od około roku 1340 związana była dekanatem sądeckim, a w pierwszej połowie XVI w. została włączona do kolegiaty bobowskiej. Stało się to za sprawą wspomnianego już dziedzica Jordana w 1529r. A uczynił to biskup krakowski Piotr Tomicki nadając tym samym kościołowi parafialnemu w Bobowej p.w. Wszystkich Świętych godność kolegiaty. Niedługo trwała świetność nowo erygowanej kolegiaty. Nadchodziły trudne czasy reformacji. W 1561 roku kolegiata w Bobowej i kościół parafialny w Siedliskach zostały przekształcone na zbory kalwińskie. Kolegiata bobowska została przywrócona w 1593 roku. Zburzony przez Jordana kościół Świętego Krzyża już nigdy nie został odbudowany. Trzeba było wielu trudów i środków materialnych, aby zniszczone i sprofanowane kościoły wróciły do stanu sprzed reformacji.
W 1772 roku nastąpił pierwszy rozbiór Polski, a wikarię wieczystą w Siedliskach (jeszcze w parafii bobowskiej) czekały zmiany. W roku 1786 konsystorz tarnowski otrzymał polecenie, aby rozpisać konkurs na „wakacjujące beneficjum proboszczowskie” w Bobowej. Likwidując kolegiatę przeprowadzono równocześnie podział parafii między Bobową a Siedliskami. Odtąd wieś Siedliska, Sędziszowa, Biesna, Grochowa i część Pogwizdowa należą do parafii Siedliska. Dla parafii likwidacja kapituły oznaczała powrót do samodzielności. Biskup tarnowski Florian Janowski przywrócił jej samodzielność w 1790 roku powołując w Siedliskach kapelanię lokalną. Rok później objął parafię Jakub Wygonkowski, którego nazwisko rozpoczyna listę kapłanów pracujących w Siedliskach.
Kolejne zmiany nadeszły z rządami cesarza Józefa II, który nie czekając na zgodę Rzymu utworzył w 1783 roku diecezję tarnowską, lecz jej istnienie zatwierdził dopiero w 1786 roku papież Pius VI. W Siedliskach utworzono wtedy samodzielną kapelanię lokalną (w dekanacie bieckim w diecezji tarnowskiej), do której należały: Sędziszowa, Biesna, Pogwizdów i Grochowa a od 1826 roku Zimnawólka. Nowa reforma administracyjna umieściła siedliską parafię na lata 1805 – 1925 w obrębie diecezji przemyskiej (od 1903r. – w dekanacie rzepiennickim). Do diecezji tarnowskiej wróciła w roku 1925, a w 1928 przyłączono ją do dekanatu bobowskiego, do którego należy do dzisiaj.
Parafią siedliską administrowali:
Pleban Piotr Staszkowski ok. 1463 – 1517
Ks. Kasper Pdłęcki przed 1529
Ks. Jakub Wygonkowski 1791 – 1798
Ks. Wojciech Balura 1798 –1812
Ks. Teodor Schöller 1812 – 1812
Ks. Jacek Chrobakowski 1813 – 1814
Ks. Wawrzyniec Nowak 1814 – 1821
Ks. Jan Babiarczyk 1821 – 1828
Ks. Stefan Chowanetz /Chowaniec 1828 – 1833
Ks. Teofil Pawlikowski 1833 – 1834
Ks. Ludwik Serwoński 1834 – 1882
O. Lucjan Biesz 1882 – 1883
Ks. Franciszek Dziedzic 1883 – 1926
Ks. Józef Grabowski III – XI 1926
Ks. Augustyn Skórka Zaborowski 1926 – 1939
Ks. Karol Szymaszek I – VI 1939
Ks. Władysław Juszczyk 1939 – 1959
Ks. Bronisław Kępa 1959 – 1984
Ks. Czesław Szewczyk 1984 – 1992
Obecnym proboszczem parafii jest od 1992 r. Ks. Władysław Skoczeń.
Szczególne podziękowania należą się p. Józefa Orłowskiemu za udostępnienie pracy magisterskiej „Dzieje parafii Siedliska k/Bobowej w latach 1790 – 1939”, bez której artykuł ten by nie mógł powstać.
Mgr Barbara Sowa
Słownik Kultury Chrześcijańskiej, oprac. N. Lemaître, M. Quinson, V. Sot., tłum. T. Szafrański,
Warszawa 1997, s. 227 – 228.
Długosz Jan, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (1470-1480), t.2, Kraków 1864, s.237.
danina na rzecz Kościoła, dotyczyła właścicieli ziemskich i chłopów i wynosiła 1/10 wielkości plonów
rocznych
Teka Grona Konserwatorów Zabytków Galicji Zachodniej, t.1. MCM Kraków, s. 159.
czyli opłatę na rzecz papiestwa, składaną przez Polskę od X/XI do II połowy XVI wieku; początkowo płacił ją
panujący, a od XII w cała ludność
Monumenta Poloniae Vaticana, t.1, Acta Camerae Apostolicae (1207-1344), wyd, J. Ptaśnik, Kraków 1913,
s.145, 218.
Monumenta Poloniae Vaticana, t.1, s.306.
K. Majcher, Bobowa historia, ludzie, zabytki, Bobowa 1991, s.8.
Por. B. Kumor, Dzieje Diecezji Krakowskiej do roku 1795, t. 3, Kraków 2000, s. 337-353.
B. Kumor, Dzieje Diecezji Krakowskiej do roku 1795, t. 3, s. 339.
ADP, AV 1792 – 1812, nr 294, s. 15.
B. Kumor, Ustrój i organizacja…,s. 609.
ADP, AV 1792 – 1812, nr 294, s.15.
Orłowski Józef, Kapłani pracujący w parafii Siedliska, [w:] „Dzieje parafii Siedliska k/Bobowej w latach 1790 – 1939”, Tarnów 2000.